هر فرد سالم روزی شش تا هشت مرتبه به دستشویی میرود، این یعنی سالی ۲۵۰۰ مرتبه. تقریبا سه سال از عمر در توالت سپری میشود اما ۴۰ درصد جمعیت دنیا، یعنی بیش از ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر چیزی به نام سرویس بهداشتی نمیشناسند.
خوردن لذت جدانشدنی زندگی است، اما معلوم نیست چرا بحث مستراح مایه مزاح یا اخم و تخم میشود. اگر مدرسه توالت نداشت، حاضر بودید روزی هشت ساعت در چنین جایی باشید؟ در سطح جهانی از هر سه مدرسه، یکی به اندازه کافی توالت ندارد و ۲۳ درصد مدرسهها اصلا توالت ندارند. منظور از توالت بهداشتی، مکانی تمیز و سربسته، واجد آب و سیفون، چاهک، نور، تهویه و متصل به سیستم فاضلاب است.
سازمان ملل از سال ۲۰۱۳ مناسبتی جهانی تحت عنوان "روز توالت" تعیین کرده است؛ روزی برای تاکید بر یک حق مسلم انسانی، دفع بهداشتی برای همه. شعار امسال سازمان ملل "اهمیت توالت" است.
در روز ۱۹ نوامبر، تشکلهای غیردولتی، بخش خصوصی، نهادهای مدنی، حقوق بشری و جامعه بینالمللی، هر یک به نوعی روی ابرام و الزام توالت درنگ میکنند. چرا؟ چون با تغذیه و تندرستی و حیات انسانها پیوند دارد. ساختارهای آب و فاضلاب هر جامعه، آینه توسعه آن به حساب میروند. بهداشت یک حق بشری است و برون رفت از فقر نیز به چرخه بهداشت مربوط میشود.
آمارها حقایق سرد و سادهای را بیان میکنند. سازمان جهانی بهداشت میگوید دستکم دو میلیارد نفر از مردم، آبهایی را مینوشند که به مدفوع آلودهاند. بیش از نیمی از جمعیت دنیا یعنی چهار میلیارد و دویست میلیون نفر، توالت سرپوشیده، مجهز به سیفون یا آب تمیز را ندارند. صدها میلیون نفر در بیابان، حاشیه جادهها، پشت درختان و در طبیعت خود را تخلیه میکنند. قضای حاجت در فضای باز عمدتا در مناطق روستایی و دورافتاده رایج است، بیش از همه در آفریقا و هند.
یک دستشویی تمیز، شاخص سلامت، کرامت و رفاه انسانی است و در مورد زنان یا کودکان، ضامن ایمنی آنها. زنان و دختران در مناطق فاقد توالت، معمولا منتظر تاریک شدن هوا میمانند تا به جای خلوتی بروند. همین امنیت آنها را به خطر میاندازد. در مناطق روستایی هند بسیاری از تجاوزها و تعدیها در زمان دور شدن دخترها و زنان از خانه برای این نیاز انسانی روی میدهند.