معرفی کامل صنایع دستی و سوغات فرهنگی شیراز

یکی از شهر های پر بازدید و مهم ایران که در مرکز استان فارس واقع است شیراز نام دارد شهری که هر روز میزبان هزاران توریست داخلی و خارجی می باشد. این شهر جزو شهرهای محسوب می شود که در هر حوزه، چه حوزه فرهنگی، حوزه گردشگری چه حوزه صنایع دستی قدمت دیرینه خود را به نمایش گذاشته است.

شما با سفر کردن به این شهر بزرگ و نام آشنا مطمئناً تجربیات و خاطرات بی نظیری را از آن خود خواهی کرد، از طرفی سوغاتی ها و صنایع دستی متنوعی که در این شهر وجود دارد دستتان را باز می گذارد تا با هر نوع سلیقه ای که دارید برای عزیزانتان هدیه تهیه کنید اما این کار مستلزم آگاهی است و شما باید شناخت کافی از محصولات و صنایع دستی و سنتی آن داشته باشید، به همین منظور بخش فرهنگ و هنر اقدام به گردآوری تمام صنایع دستی شهر شیراز کرده و شما را برای آشنایی هر چه بیشتر هنرهای سنتی این خطه همراهی کرده است. پس پیشنهاد می کنیم این مطلب را دنبال کنید تا با صنایع دستی شیراز آشنا شوید.

قالی شیراز

از ارزشمندترین صنایع دستی که می توان متعلق به شهر شیراز دانست قالی آن می باشد. جالب است بدانید نوع دارها و چگونگی پودکشی قالی در شیراز به خاطر نوع گره ها، با دیگر شهرهای ایران متفاوت است.

نقره کاری

یکی دیگر از صنایع دستی ارزشمند شهر شیراز نقره کاری میباشد.از آنجایی که نقره همانند طلا و مس به طور خالص و به صورت سنگ در طبیعت یافت می شود بایستی واکنش های شیمیایی آن را استخراج کرد. هنرمندان صنایع دستی شیراز با هنر خارق العاده خود به زیبایی این فلز را شکل می دهند.

سفالگری

سفالگری نیز از جمله صنایع دستی معروف شهر شیراز به شمار می رود که مواد اولیه آن ماسه، مواد سوختنی و گل می باشد. با هنر سفالگری قطعات و ظروف سفالی بسیار بی نظیری به عمل می آید که روی چرخی مخصوص به آنها شکل داده می شود.

خاتم کاری

خاتم کاری هنری است که سطح اشیا چوبی را با استفاده از آن به صورتی که شبیه به موزاییک های مثلثی کوچک باشد می آرایند، این مثلث ها هر چقدر که با نظم چیده شوند همانقدر خاتم مرغوبیت خاصی به خود خواهد گرفت. ناگفته نماند که مواد اولیه به کار رفته نیز در بالا رفتن ارزش آن بی تاثیر نمی باشد.

نمد مالی

نمد یکی از ساده ترین نوع کف پوش می باشد که برای ساخت آن نیاز به دستگاه خاصی میباشد و یکی از صنایع دستی معروف شیراز به شمار می رود. در واقع در نمد مالی از خاصیت طبیعی پشم که عبارت است از درهم پیچیدن الیاف آن در اثر فشار و رطوبت، به کار برده می شود.

جاجیم بافی

جاجیم یکی از صنایع دستی معروف شیراز به شمار می رود که به صورت کیف ، پارچه ، کفش در بازار وکیل به فراوانی یافت می شود. جالب است بدانید که عشایرها معمولا برای پوشاندن رختخواب ها و اثاثیه خود از جاجیم استفاده می کنند که آن را با نام محلی "پوشن" می شناسند.

شیشه گری

شیشه گری یکی از صنایع دستی دیرینه شهر شیراز محسوب می شود که در اکثر بازارهای آن به وفور پیدا می شود. در اوایل دوره اسلامی ظروف شیشه ای در قالب قوری، بطری، فنجان و گلدان بوده است که در مصارف خانگی استفاده میشد.

کاشی هفت رنگ

کاشی کاری هفت رنگ یکی از شیوه های کاشی کاری در منازل و مساجد می باشد. این کاشی های هفت رنگ بیشتر در شهر شیراز دیده می شود و قدمت آن به دوره تاریخی هخامنشی بر می گردد و یکی از صنایع دستی این شهر به شمار می رود. نقش و نگاری که روی کاشی های هفت رنگ میبینید اغلب با هفت رنگ سفید، لاجوردی، سیاه، زرد، قرمز، فیروزه ای و حنایی کار شده اند.

رنگرزی

از دیگر هنرهای ایرانی که سابقه کهنی در شیراز دارد رنگرزی گیاهی می باشد که توسط بانوان ایل قشقایی انجام می شود. این بانوان خوش ذوق درک بسیار عمیقی از رنگ و رنگ آمیزی دارند به طوری که گویا سال ها علمی در زمینه رشته هنر کسب کردند.

گلیم بافی

شاهین شهر گلیم بافی از روزگاران رایج بوده است و جای بسی خوشحالی می باشد که هم اکنون نیز ادامه دارد. گلیم به عنوان یک زیر انداز و کف پوشی شناخته شده است که با استفاده از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند و ... بافته می شود. از منحصر به فردترین گلیم های بافته شده در شیراز می توان به گلیم گل برجسته یا سوزنی اشاره کرد.

پارچه دوزی عشایری

بازار های سنتی شیراز پر است از لباس هایی که با پارچه های عشایری دوخته شده اند. از جمله معروف ترین لباس های عشایری که می توان به آن ها اشاره کرد پیراهن یا جومه، دامن بلند، کلوته، شال بلند، شلوار راحتی و زیر پوش می باشد.

منبت کاری

منبت کاری یکی دیگر از صنایع دستی اصیل مربوط به شهر شیراز می باشد. این هنر زیبا شامل کنده کاری و حکاکی بر روی چوب می باشد که با یک اصولی خاص و با استفاده از قلم و چکش مخصوص انجام می شود و طرفداران بیشماری به خود اختصاص داده است. نقوشی که روی چوب حک می شود برجستگی دارند و همین مشخصه اصلی منبت کاری به شمار می رود.

معرق کاری

از صنایع دستی با قدمت شهر های مختلف ایران بالاخص شیراز می توان به هنر معرق کاری اشاره کرد، این هنر نسبت به سایر صنایع دستی پیشینه بیشتری دارند و بر اساس اسناد موجود با اینکه زادگاهش هند می باشد اما از روزگاران قدیم به ایران راه پیدا کرده که بعد ها توسط هنرمندان گسترش یافته است. این هنر و صنعت قبلا تلفیقی از چوب و فلز بود و توسط هنرمندان به مرور زمان تغییر شکل داد و به جای یک نوع چوب با انواع چوب های رنگی این هنر را انجام دادند.

مینیاتور

مینیاتور یکی دیگر از جذاب ترین صنایع دستی شیراز به شمار می رود. همانطور که میدانید واژه مینیاتور مخفف شده کلمه فرانسوی "مینی موم ناتورال" می باشد که به معنای طبیعت ظریف و کوچک بوده و در نیمه اول قرن اخیر و تقریباً وارد شدن آن به زبان فارسی به دوره قاجاریان برمیگردد. البته به طور معمول کلمه مینیاتور شامل هر نوع پدیده هنری ظریف نیز می شود و در ایران برای شناسایی نوعی نقاشی با قدمت بالا به کار می رود.

کاشی معرق

از روش های متداولی که در کاشی کاری به کار گرفته می شود کاشی کاری معرق می باشد که با استفاده از تکه های بریده کاشی در ابعاد و شکل های مختلف پدیدار می شود و با کنار هم قرار داده شدن این قطعات جذاب نقش و اثر مورد نظر ایجاد می شود و آن را هم بر روی دیوار و هم هر بخشی دیگری می توانند نصب کنند. این دقت و ظرافت را کاشی کاران هنرمند شیرازی به بهترین شکل انجام می دهند و یک شاهکار شگفت انگیز خلق می کنند.

قلم زنی

آنچه که اکنون در مورد قلمزنی همگی واقف به آن هستیم این است که قلم زنی به تزیین مصنوعات فراوانی همچون برنج و مس اطلاق می شود که سابقه بسیار درخشان و دیرینه ای دارد. نگهداری نمونه هایی از آن در موزه "آرمیتاژ" شهر لنینگراد مهر تاییدی برای رواج این صنعت در دوران هخامنشی و ساسانی نیز می باشد. این هنر و صنعت در دوران اسلامی تاریخ ایران نیز رواج بسیار بالایی داشت و آثار بی نظیری از آن در قالب ظرف و ظروف، تندیس حیوانات و پرندگان در شهرهای همدان ، خراسان ، ری و سمرقند دیده می شود.

مینا کاری

میناکاری یکی از صنایعی می باشد که این روزها اکثر روی مس انجام می شود و می توان آن را از صنایع دستی معروف شهر شیراز تلقی کرد. در این هنر زیبا با استفاده از اکسید فلزات اشیا فلزی و ظروف به طور خیلی خاصی تزیین می شوند، به نوعی می توان گفت یک هنر آزمایشگاهی به شمار می رود که نقش و نگار روی ظروف و اشیا به کمک آتش و حرارت یک اثر خارق العاده پدیدار می کند. ناگفته نماند قدمت این هنر به پنج هزار سال قبل بر می گردد و اوج آن مربوط به دوره صفویه می باشد.

گبه بافی

گبه بافی جزو هنرهای است که عشایر فارس برای مصارف خود آن را به کار می گیرند. نوعی دست بافته ها که جنس آن از پرزها و پشم های حداقل یک سانتی می باشد که 3 الی 8 پود هم در هر ردیف دارند که همین خصوصیت تفاوت بزرگی بین آن و قالی ایجاد می کند. گبه ها در اندازه های مختلف قالی، قالیچه و پتو ساخته می شوند و البته گبه های مخصوص شیراز از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و دارای نقش و نگار بسیار خیره کننده ای می باشد.

آینه کاری

از منحصر به فرد ترین صنایع دستی شیراز، آینه کاری می باشد که هنری خیره کننده و بسیار چشم نواز محسوب می شود. چراکه در این هنر، هنرمندان اقدام به ایجاد طرح و نقش با در کنار هم قرار دادن قطعات بریده آیینه می کنند و جالب است بدانید اگر چه هنر آینه کاری در شهرهای اصفهان، تهران، قم و مشهد نیز رایج است اما در شیراز به خاطر مرغوبیت و کیفیت بی نظیر آن از شهرت خاصی برخوردار است.

گچ بری

همانطور که میدانید در اغلب نقاط ایران هنر گچ بری رایج است که در آن با استفاده از گچ اقدام به تزیین دیوار و سقف بناهای مختلفی با طرح های متفاوت می کنند. قدمت این هنر به زمان های بسیار گذشته برمی گردد به طوری که پیشرفت ارزشمند و فراوانی در دوره زندیان به خود گرفت و البته مردم استان فارس الخصوص شهر شیراز نیز در این هنر فعالیت چشمگیری دارند. آثاری از این هنر در عمارت کلاه فرنگی شیراز می توانید به وضوح مشاهده کنید.

گیوه دوزی

گیوه دوزی یکی از صنایع دستی خاص شیراز می باشد که صفر تا صد آن به صورت دستی انجام می شود. مراحلی همچون رویه بافی، چرم سازی، گیوه دوزی، تخت کشی. عموماً در این هنر از نخ قالی، نخ ابریشم، چرم و لاستیک یا پارچه استفاده می شود. از آنجایی که گیوه ها نوعی پاپوش تابستانی هستند به خاطر بادوام و سبک بودن آن ها می توان راهپیمایی های طولانی را با وجود آن ها سپری کرد.