روز دانشجو نمادی است از یک جنبش و حرکت پرگستره سیاسی-اجتماعی با عنوان «جنبش دانشجویی» که بدون توضیح این جنبش، آن نام و روز تنها یک یادکرد خشکِ تقویمی - تاریخی می بود.
امین پاکزاد- 16 آذر هر سال به نام روز دانشجو نامگذاری شده است. روزی که زمانی عرصه شور و حرارت جوانانی سیاسی بود و امروز تبدیل شده است به مجموعه ای از سخنرانی و پیامهای سیاسیون و گاهی جلسه پرسش و پاسخ با مسئولی و تمام. روز دانشجو نمادی است از یک جنبش و حرکت پرگستره سیاسی-اجتماعی با عنوان «جنبش دانشجویی» که بدون توضیح این جنبش، آن نام و روز تنها یک یادکرد خشک ِتقویمی - تاریخی میبود. در اینجا نگاهی انداختهایم به تاریخچه این روز و مروری داریم بر جنبش دانشجویی که رخنمون جمعی روز دانشجوست.
داستان «سه آذر اهورایی»
چند ماه پس از کودتای 28 مرداد 1332 و سرنگونی دولت ملی محمد مصدق و فضای ضدآمریکایی-انگلیسی که به سبب دخالت این دو کشور در انجام کودتا بر فضای سیاسی ایران سایه گسترانده بود، اتفاقی تاریک و تاریخی در دانشگاه تهران رخ داد. در روز 16 آذر، دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا از ایران و نیز از سرگیری روابط ایران با انگلستان، تجمعی داشتند که در آن میان، سه دانشجو به نامهای مصطفی بزرگنیا، احمد قندچی و آذر (مهدی) شریعت رضوی که از دانشجویان سیاسی هواخواه جبهه ملی و حزب توده بودند به دست نیروهای امنیتی کشته شدند.
این روز با یاد این سه دانشجو، روز دانشجو نام گرفت و از آنها به «سه آذر اهورایی» یاد شد و هر ساله در فضاهای دانشجویی خاطره آنها گرامی داشته میشود که البته بسته به فضای سیاسی کشور، این یادآوری ها نیز کمرنگ یا پررنگ میشده است.