امسال شعار روز جهانی معلم از طرف سازمان یونسکو به عنوان «معلمان؛ پیشرو در بحران، تجسم دوباره آینده» پیشنهاد و انتخاب شده است وطرح این شعار فرصت مناسبی است تا بار دیگر نقش ارزشمند معلمان در دوران کرونا یادآوری و بازنمایی شود. بهکارگیری نیروی انسانی اندیشمند و توانمند در نظام آموزشی از اولویتهای کارآمدی و خبرگی و موجب ارتقای عملکرد در تعلیم وتربیت است. اهمیت بیش از پیش این حرفه معلمی در رشد فردی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر هیچ شخص، سازمان و دولتی پوشیده نیست و دنیای امروز که تعلیم و تربیت 1.5 میلیارد دانشآموز به دلیل شیوع ویروس کرونا تحتتاثیر خود قرار داده، بیش از هر زمان دیگری به معلمانی خلاق، نقاد، با انگیزه و پرسشگر و با نگاه ژرف اندیش و توسعهگرا نیازمند است.
کشوری که با آیندهنگری درچارچوب توسعه متوازن و با تکیه بر دانش و مهارت معلمان خود اقدام به برنامهریزی هدفمند، مقتدر و کارا میکند، در مسیر پیش روی خود برای تربیت نسل آینده که مجهز به خلاقیت، نوآوری، تعهد، اخلاقمداری، دانایی و توانایی است، موفقتر خواهد بود. بدون تردید هیچ نظام آموزشی نمیتواند برنامههای خود را بدون همراهی و مشارکت معلمان عملیاتی و ماخوذ به نتیجه کند. با شیوع جهانی کرونا زندگی فردی و اجتماعی و حیات روزمره سازمانها دستخوش تغییرات وتحولاتی شد که به تناسب آن برای ادامه شرایط در برنامهها و فعالیتهای جاری اقداماتی باید صورت بگیرد تا با سازگاری و همزیستی با شرایط و مبتنی بررعایت پروتکلهای بهداشتی و امکان غلبه بر شرایط بیماری فراهم شود.
در این میان با تصمیماتی که برای تعطیلی مراکز آموزشی و مدارس اتخاذ شد، فرآیند یاددهی- یادگیری، شکل جدیدی به خود گرفت و جوامع به محض مواجه شدن با این اختلال بیسابقه در روند آموزش، به دنبال راهحلهایی فراگیر و قابل قبول بودند که درنهایت از طرف اکثر کشورها یادگیری از راه دور به عنوان راهحلی سریع و کامل و البته متناسبتر با شرایط موجود انتخاب شد. در ابتدای راه، فراهم آوری تجهیزات و بسترهای لازم برای یادگیری الکترونیکی از یک طرف و دغدغه همراهی معلمان از سوی دیگر نظامهای آموزشی را با چالشهایی مواجه ساخت. اماخوشبختانه نه تنها در کشور ما معلمان بار دیگر با خلاقیت، نوآوری و ایثار فرآیند آموزش دانشآموزان خود را پیگیری و بهروزرسانی کردند، بلکه در سراسر جهان حضور و همراهی معلمان زبانزد قدردانی دولتها شد و تا میزان قابلقبولی عرصه آموزش توانست نگرانیهای پیش آمده از بحران شیوع کرونا را با مهارت و راهبری آموزشی معلمان برطرف سازد. در جهان امروز که سرعت تغییرات بسیار و بهروز رسانی علمی و مهارتی، همسوسازی و آیندهنگری شرط برونرفت از مشکلات ناشی از تغییرات است، معلمان با تأسی از اصول حرفهای تعلیم و تربیت و مهارت حرفهایشان میتوانند نقش موثری در توسعه و پیشرفت کشورها در همه دورهها به ویژه هنگام بحرانها و تحولات ملی و جهانی ایفا کنند.
رفتار سازمانی و آگاهانه معلمان در دوران شیوع کرونا و تغییراتی که در عرصههای مختلف به همراه داشت مهر تاییدی بر این ادعا میباشد که معلمان، خالقان بدون رقیب امید و انگیزه در جامعه و تصویرگران آینده جهان هستند و در بحرانهای متفاوت با ترسیم استراتژی مشخص از آینده و با تغییرمنطقی در رویکردهای تعلیم وتربیت نسل آیندهساز کشور را از سردرگمی و آشفتگی نجات میبخشند و با ایجاد تصویری نو و جدید از آینده، آنان را برای ادامه راه به سلاح خرد و تدبیر مجهز میکنند. استفاده معلمان از فناوریها و تکنولوژیهای آموزشی نوین باعث شده تا تنوع و تعدد در روشهای یادگیری دانشآموزان را به فراگیری دانش و مهارت مشتاقتر و علاقهمند سازد. در این یادگیری معلمان تسهیلگر فرآیند آموزش خواهند بود و با هنر و فن راهبری آموزشی، دانشآموزان را به کسب و تسهیم دانش هدایت میکنند.
روز جهانی معلم رویداد مغتنمی است تا رهبران و سیاستمداران جوامع با توجه بیشتر و نگاهی نو به دستگاه تعلیم وتربیت در تصمیمگیریها و سیاستگذاریها برای رفع چالشها و ارتقای جایگاه اجتماعی معلمان گامهای اساسی و موثری را بردارند. همچنین آموزش و پرورش باید تلاش کند تا ضمن فراهمآوری بسترهای لازم فرآیند آموزش، با دفاع از جایگاه اجتماعی معلمان برای گسترش آموزش عمومی و ارتقای برنامههای حمایتی از معلمان وظیفه مدیریتی خود را در قبال آنان به انجام رسانده و مساله آموزش و پرورش را به مساله اصلی جامعه تبدیل کند.
