اسم صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم و وزارت بهداشت با مسائل مالی گره خورده است. در واقع دلیل اصلی مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد هم به باز نشدن همین گره برمی‌گردد. گره‌ای که هر چند وقت یک‌بار با مساله جدیدی کورتر می‌شود. برای سوال درباره راه‌حل‌های صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم برای باز کردن گره‌های مالی به سراغ ذوالفقار یزدان‌مهر، رئیس این صندوق رفته‌ایم.


***
حتما می‌دانید که بحث خوابگاه یکی از مشکلات و معضلات دانشگاه و دانشجویان است. مسئولان وزارت علوم مدت‌هاست که راه‌حل این مشکل را ورود بخش خصوصی به این عرصه اعلام می‌کنند. چطور می‌شود در عین حال که از بخش خصوصی کمک گرفته می‌شود کیفیت خدمات هم تضمین شود و شاهد غیر استاندارد بودن خوابگاه‌های دانشجویی نباشیم؟
بله، متاسفانه ارائه خوابگاه و عدم پوشش همگانی دانشجوها در خوابگاه‌های استاندارد یکی از مشکلات ماست. اول باید بگویم که طبق قانون برنامه پنجم توسعه، آموزش عالی از ساخت خوابگاه منع شده است، یعنی باید بیشتر خدمات رفاهی به‌ویژه خوابگاه‌ها را برون‌سپاری کند تا از بروز یک‌سری مشکلات جلوگیری شود؛ اما همین کار هم مشکلات و مسائل دیگری را در پی دارد که من فکر می‌کنم مهم‌ترین راه مقابله با این مشکلات رفع خلأهای قانونی است. در حال حاضر با برگزاری بیش از 17 جلسه تخصصی با وزیر و سایر مسئولان آیین‌نامه‌ای تدوین کرده‌ایم که بتوانیم به خوابگاه‌های خودگردان سر و سامان بدهیم.
یکی از نکاتی که در این میان باید به آن توجه شود، این است که وزارت علوم و نهادهای دانشگاهی باید در قدم اول برای بخش خصوصی جذابیت ایجاد کنند و به آنها ثابت کنند که با سرمایه‌گذاری در این بخش به‌نحو خوبی بهره‌برداری خواهند کرد. یکی از راه‌های ایجاد جذابیت ارائه تسهیلات مشوق است که در این باره ما نیاز جدی به همکاری نهادهایی مانند بانک‌ها داریم. پارسال ما طرحی داشتیم که طبق آن بانک‌ها موظف به پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به سرمایه‌گذاران بخش ساخت خوابگاه بودند؛ اما متاسفانه بانک‌ها در این زمینه همکاری‌های لازم را با ما نداشتند. حالا مشغول پیگیری‌هایی هستیم که این برنامه‌ها را در برنامه ششم توسعه بگنجانیم و نهادهای اقتصادی را برای همکاری مجاب کنیم. برنامه‌های دیگری هم داریم مانند برعهده گرفتن 50 درصد هزینه‌های ساخت خوابگاه توسط وزارت علوم؛ به این صورت که متقاضی ساخت خوابگاه که می‌تواند شخص خیر یا خود نهاد دانشگاه باشد 50 درصد آورده لازم برای تاسیس خوابگاه را فراهم می‌کند و بقیه مبلغ را وزارت علوم برعهده می‌گیرد.
نکته بعدی بحث نظارت است؛ یعنی وقتی یک سرمایه‌گذار قانع شد که فعالیت در حوزه ساخت خوابگاه دانشجویی برایش صرفه اقتصادی دارد کار ما تمام نمی‌شود؛ بلکه باید نظارت‌مان ادامه داشته باشد. طبق همان دستورالعملی که درباره روند تدوینش توضیح دادم قرار شد که در این زمینه سختگیری‌هایی بشود. به‌عنوان مثال؛ اگر در شهر کاشان کسی می‌خواهد خوابگاه خودگران تاسیس کند، مدیران حراست دانشگاه‌های کاشان و معاونین دانشجویی این دانشگاه‌ها به اضافه معاونین دانشجویی دانشگاه مادر که در این مورد می‌شود دانشگاه اصفهان، به اضافه نماینده صندوق رفاه آنجا جمع می‌شوند و یک شورای نظارت و ارزیابی تشکیل می‌دهند؛ بعد یکی از دانشگاه‌های کاشان می‌شود دانشگاه ناظر و با همکاری دانشگاه مادر مجوز این کار را صادر می‌کنند. این تیم استعلام‌های لازم را می‌گیرد، صلاحیت‌های عمومی و اختصاصی متقاضی را بررسی می‌کند و در نهایت کارها زیر نظر نماینده صندوق انجام می‌شود؛ بعد از ارائه مجوز هم نظارت بر حسن انجام کار ادامه خواهد داشت. متاسفانه تا چند سال قبل در این زمینه خلأ قانونی داشتیم؛ در واقع یک اتحادیه تعاونی خوابگاه‌داران وجود داشت که خودشان همه کار می‌کردند. این روش اصلا ضابطه‌مند نبود و ما تلاش می‌کنیم که با قوانین جدید روند تاسیس و فعالیت خوابگاه‌ها را ضابطه‌مند کنیم.

یکی از مقولات اقتصادی دیگر که صندوق رفاه دانشجویان با آن روبه‌روست بحث بدهی‌های معوق فارغ‌التحصیلان است. برخی می‌گویند که رقم این بدهی‌ها در برابر سایر مطالبات صندوق مبلغ قابل ملاحظه‌ای نیست.
اتفاقا این رقم خیلی هم بالاست. مجموع کل معوقات ما از سال 53 تاکنون نزدیک به 420 میلیارد تومان است. این را مقایسه کنید با بودجه امسال صندوق رفاه؛ آن وقت بهتر متوجه کلان بودن این رقم می‌شوید. درآمدهای اختصاصی و اعتبار عمومی صندوق رفاه دانشجویان امسال به زحمت به 480 میلیارد تومان می‌رسد؛ یعنی ما نزدیک به کل درآمد و بودجه یک سال‌مان را از دانشجویان فارغ‌التحصیل طلب داریم. درست است که این مبلغ وقتی به صورت سرانه توزیع می‌شود سهم هر کس آنقدر‌ها زیاد نیست، اما وقتی جمع می‌شود می‌بینیم که ما با این پول چه کارها که نمی‌توانیم انجام بدهیم.

مسئولان صندوق رفاه چند بار به کمک گرفتن از نهادهای انتظامی برای دریافت این مطالبات و همچنین برخورد با خوابگاه‌های بدون مجوز صحبت کرده بودند؛ این اقدام چقدر جدی است؟
در مورد معوقات باید ببینیم سیاست‌هایی که در نظر داریم چقدر جواب خواهد داد. اگر به نتیجه نرسیم باید فکر جدی‌تری کنیم. در مورد خوابگاه‌ها هم خود اداره اماکن با خوابگاه‌هایی که مجوز ندارند برخورد می‌کند. حالا کاری که ما می‌توانیم بکنیم این است مراکزی که لغو مجوز می‌شوند به اداره اماکن و نیروهای انتظامی معرفی کنیم که در اسرع وقت نسبت به توقف فعالیت‌شان اقدام کنند. این موارد برای ما خیلی مهم هستند، مثلا چند وقت پیش خبری شنیده شد مبنی‌بر اینکه خوابگاهی با عدم اجازه ورود به یک دختر دانشجو باعث شده که او شب را در نمازخانه پایانه مسافربری بگذراند. ما به سرعت این مساله را پیگیری کردیم و فهمیدیم که خوابگاهی در کار نبوده و این دختر دانشجو که محصل یکی از دانشگاه‌های غیرانتفاعی بوده در پانسیون زندگی می‌کرده است. البته ما برای برخورد با این مساله هم وارد عمل شدیم، اما در این موارد بیشترین کاری که از دست‌مان برمی‌آید هشدار دادن به دانشجوها و خانواده آنهاست که حتما خوابگاه‌هایی را برای اسکان انتخاب کنند که مجوز صندوق رفاه داشته باشند.

مساله این است که در بسیاری از موارد خوابگاه‌هایی که مجوز صندوق دارند هم تخلفاتی انجام می‌دهند.
بله، نمی‌توان گفت به محض اینکه خوابگاهی از صندوق رفاه دانشجویان مجوز گرفت دیگر هیچ ایرادی نخواهد داشت؛ اما اولا که ایرادش کمتر است، ثانیا اگر مشکلی به وجود بیاید دانشجو می‌داند که می‌تواند به ما شکایت کند و شکایتش به‌طور موثر پیگیری می‌شود.

یک‌سری دانشگاه‌ها مانند دانشگاه اردکان صندوق رفاه ندارند، شما از این مساله خبر دارید؟
نه، فکر نمی‌کنم این مساله صحت داشته باشد. همه دانشگاه‌ها مدیر رفاه دارند که زیر نظر معاون دانشجویی فعالیت می‌کند. این موضوع که شما می‌گویید خیلی عجیب است. شاید منظورشان همان امکاناتی بوده که ذیل خوابگاه ارائه می‌شود. متاسفانه این متن‌هایی که در دفترچه انتخاب رشته نوشته می‌شوند خیلی دقیق و هماهنگ نیستند. برای اطلاع از شرایط دانشگاه‌ها بهترین کار تماس یا پرس و جوی حضوری است.

*تدبیر خبر